Zgodnie z ustawą o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (dalej: „ustawa o imprezach turystycznych) zasadą jest, że podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym czasie przed jej rozpoczęciem. Zasada ta funkcjonowała już przed rozwojem pandemii koronawirusa.
Warto jednak zauważyć, że podróżny może zostać zobowiązany do zapłacenia odpowiedniej i uzasadnionej opłaty za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej na rzecz organizatora turystyki. Takie postanowienie może znaleźć się w umowie wraz ze wskazaniem wysokości opłaty. Jednak w przypadku nieokreślenia w umowie opłat za odstąpienie od umowy, organizator imprezy również ma prawo żądać od podróżnego takiej opłaty. Wówczas jej wysokość odpowiada cenie imprezy turystycznej pomniejszonej o zaoszczędzone koszty lub wpływy z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych. Podróżny ma prawo żądać od organizatora imprezy turystycznej uzasadnienia wysokości opłat za odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej.
Wspomniana ustawa o imprezach turystycznych zawiera także postanowienia, które mogą odnosić się do sytuacji niecodziennych i niemożliwych do przewidzenia (nadzwyczajnych), takich jak np. rozprzestrzenienie się nowego wirusa.
Ustawa ta stanowi bowiem, że podróżny może również odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie. Oznacza to, że podróżny nie będzie mógł dochodzić zwrotu pieniędzy od organizatora imprezy turystycznej m.in. za indywidualne wynajęcie samochodu w miejscu, w którym planował pobyt, za zakup biletów na przejazd pociągiem do miasta, z którego planowany był lot (odszkodowanie), czy też za zmarnowany urlop lub pozbawienie możliwości wypoczynku (zadośćuczynienie).
Organizator turystyki również może rozwiązać umowę o udział w imprezie turystycznej, dokonując przy tym pełnego zwrotu podróżnemu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli nie może on zrealizować umowy o udział w imprezie turystycznej z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności i powiadomił podróżnego o rozwiązaniu umowy o udział w imprezie turystycznej niezwłocznie przed jej rozpoczęciem.
Powyższe przepisy zostały sprecyzowane przez specustawę w sprawie koronawirusa i znajdą szerokie zastosowanie w trakcie zagrożenia epidemiologicznego spowodowanego wirusem SARS-CoV-2, które to zagrożenie jest nadzwyczajną okolicznością w rozumieniu ustawy o turystyce.
Odstąpienie od umowy przez podróżnego lub rozwiązanie umowy przez organizatora turystyki w związku z wybuchem epidemii koronawirusa jest skuteczne po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki. Natomiast organizator turystyki dokonuje zwrotu poniesionych opłat i wpłat, w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej. Oznacza to, że organizator turystyki zobowiązany jest zwrócić wpłacone mu przez klienta środki w terminie 194 dni od dnia skutecznego rozwiązania umowy z powodu zagrożenia spowodowanego wirusem SARS-CoV-2.
Podróżny może jednak wybrać alternatywne rozwiązanie. Może on bowiem wyrazić zgodę na otrzymanie od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Wartość vouchera nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną. Z powyższego wynika, że to klient decyduje o tym, czy otrzyma od organizatora imprezy turystycznej zwrot opłat, czy też voucher na inną imprezę turystyczną. Klient, który wybierze otrzymanie vouchera, ma pewne zabezpieczenia w przypadku sytuacji niewypłacalności organizatora, a tym samym braku możliwości realizacji vouchera w przyszłości, ponieważ środki odpowiadające wpłatom na poczet vouchera mają podlegać ochronie na taką ewentualność.
Przy okazji warto zaznaczyć, że organizator turystyki w typowych okolicznościach (w przypadku braku zagrożenia epidemiologicznego) może również rozwiązać umowę o udział w imprezie turystycznej i dokonać pełnego zwrotu podróżnemu wpłat także przy zbyt małej liczbie osób, które zgłosiły się do udziału w imprezie turystycznej. Umowa powinna bowiem regulować minimalną ilość uczestników imprezy turystycznej. Organizator musi także poinformować podróżnego o rozwiązaniu umowy w odpowiednim czasie, wskazanym w ustawie.
Należy także wskazać, że konsument, który zawarł umowę o udział w imprezie turystycznej poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia odstąpić od niej bez podawania przyczyny i ponoszenia kosztów, chyba że negocjacje ustne, na podstawie których została zawarta umowa, były prowadzone w oparciu o wcześniejsze zamówienie złożone przez konsumenta.
Powyższe nie stanowi porady prawnej w indywidualnej sprawie. Konkretna sytuacja może w wielu aspektach odbiegać od wyżej przedstawionej dlatego zawsze dla własnej pewności umów się na poradę prawną w Kancelarii, a otrzymasz odpowiedź na wszystkie pytania.